”Anne Sütü Bankasına” Şartlı Fetva

BATMAN – Sağlık Bakanlığı`nın “Anne sütü bankası” oluşturma projesini Mustazaflar Cemiyeti İlim Araştırma Komisyonu Başkanı Molla Enver Kılıçarslan ile konuştuk.

Sütkardeşliğinin Kur`an`ı Kerim ile sabit olduğunu belirten Kılıçarslan, ancak süt verme konusunda alimlerin ihtilaf ettiklerini belirterek, “İmam Şafii ve Ahmet Bin Hambel derler ki, iki kişinin sütkardeş olabilmesi için 5 defa doyuncaya kadar süt içmeleri gerekir. O aileden olan fertler süt içen kişinin kardeşleri oluyor. Eşi de babası oluyor. Hanefi mezhebi ve Maliki alimlerinin çoğunluğuna göre, iki kişinin bir kere dahi süt içseler kardeş sayılıyorlar. Süt içen kişinin nikahı bu aile fertlerinin hepsine haramdır. Bazı alimler ise, sütün fiilen annenin memesinden içilmesi gerektiğini ifade etmişler. Cumhur alimlerine göre, bardağın içerisinde dahi 5 defa aralıksız içerse sütkardeşliği oluyor. Büyük alimlerden İmam Malik zamanında yaşamış İmam Leys, bu süt içme eğer annenin memesinden olmazsa sütkardeşliği sayılmaz demiştir. Eğer bardaktan dahi süt içerse onun sütkardeşliği sayılmaz” açıklamasında bulundu.

Şüphe ile sütkardeşliği oluşmaz
Kılıçarslan, asrın büyük alimlerinden Yusuf Karadavi yaptığı araştırma neticesinde, “İmam Davudi Zahiri`nin ve İmam Leys`in mezhebi ve İmam Ahmet Bin Hanbel`in rivayeti kanaatime göre daha sahihtir. Yani bebek ağzını annenin göğsüne götürmeli ki şefkat merhamet olsun ki süt evladlığı ve kardeşliği oluşsun” dediğini aktardı.

İmam Yusuf ve başka imamların da şüphe ile sütkardeşliği oluşmayacağını söylediklerine dikkat çeken Kılıçarslan, “Mesela bir yerde 100 kadın varsa bir çocuk onlardan birinin sütünü içmişse kimden içtiğini bilmezse biri ile evlense o kız onun sütkardeşidir denilemez. İhtiyat iyidir. Ancak 100 veya bin kadının sütü alınıp şişelere konulsa insan bilemez kimin sütünü içmiştir” ifadelerini kullandı.

Süt kardeşliğini ve süt çocukluğunun oluşması için İmam Şafii ve İmam Ahmed Bin Hanbel`in Mezhebine göre 5 defa süt içilmesinin şart olduğuna işaret eden Kılıçarslan, “Bugün asri alimlerde bu içtihadı daha çok tercih ediyorlar. Çünkü bununla ilgili Hz.Aişe`den rivayet edilen hadis vardır. Asri alimlerde 5 defa görüşünü daha çok tercih ediyorlar. Şişelere konulan sütü içen çocuğun hangi kadının veya her defa aynı kadının mı sütünü içti bilinmez. Bu sadece şüphe olur. Şüphe ile haramlık olmaz ancak her halükarda ihtiyat lazımdır. Buna dikkat edilmeli ve bunun sağlam bir şekilde kaydının tutulması lazımdır. Kim kimin sütünü içmişse her iki tarafada bildirilmesi lazımdır ki, yarın evlendiği zaman sütkardeşiyle yanlışlıkla evlenmesin. Çünkü bu Kur`an nassıyla yasaklanmıştır” şeklinde konuştu.

Her durumda ihtiyatlı olmak lazımdır
Sütkardeşliği konusunda şüphe de varsa ihtiyatla hareket etmek gerektiğine temas eden Kılıçarslan, Yusuf Karadavi`nin, bu konuda daha çok eğer ihtiyaç varsa süt bankalarının süt toplamasını ve çocuklara süt verilmesini tercih ettiğini ifade etti.

Yakini kesin bir bilgi olmazsa nesep tespiti yapılamayacağına dikkat çeken Kılıçarslan, Peygamber Efendimiz, `Kim neseple birbirine haramsa süt ile de haramdır` buyurmuştur ve yine, `Süt içme kardeşlik vesilesi olmaz ancak kemik ve etin gelişmesi ile olan süt ile kardeşlik olur` buyurmuştur” dedi.

Bir çok alimin bunun ancak 5 defa süt içmekle olacağını söylediklerine değinen Kılıçarslan, “Süt kardeşliğinde de güçlü kavil 5 defa olandır. Cumhur ulamanın görüşüne göre bir defada sütkardeşliği olur. Ancak bu şüphe şeklindedir. İllaki sütkardeşi olmuşlardır diyemeyiz. Yalnız her durumda ihtiyat iyidir. Çünkü erkek ve kız aynı kadının sütünü içmişse kardeş olmuşlardır. Toplumumuzda bu durumlar yaşanıyor. Sonradan sütkardeşi olduklarını öğrenenler oluyor ve boşanıyorlar. Sonuç olarak İslam ahkamı bu şekildedir ihtiyat lazımdır. Lakin şüphe ile sütkardeşliği kabul edilmez” ifadelerine yer verdi.

Kayıt tutulma işine safsata diye bakanlar çıkabilir
Soru üzerine süt bankasında sağlam kayıtlarının tutulmasının iyi olacağını ancak yöneticilerin değişmesi ile bu kayıtların istenilen şekilde tutulmayıp ilerde aynı hassasiyetin gösterilmeme riski olduğunu söyleyen Kılıçarslan, “Çünkü bakan ve yönetici olacak bazı kişilerin ilerde kayıt tutulma işine safsata diye bakabilir. Bu yüzden bu konuda endişemiz var. Gelecek hükümetler, bakanlar daima bu konuda aynı duyarlılık içinde olabilecek mi bundan ne kadar emin olabiliriz. Bundan dolayı kayıtların tutulması ve gerekli tedbirlerin alınması gerekir. Kayıtlar sağlam bir şekilde tutulup kimin kimlere süt verdiği belli olursa sorun yoktur. Ancak kayıtların sağlam tutulup tutulmayacağından ve ilerde bunun devam edip etmeyeceğinden emin olamıyoruz. Bundan dolayı ne kadar ihtiyat olusa iyidir” diye konuyu özetledi.

Kılıçarslan son olarak süt bankalarının ihtiyaç olup olmadığına bakılması gerektiğini belirterek, “Şuna bakılması lazım, bu süt bankaları ihtiyaç mıdır değil midir? Eğer ihtiyaçsa bunun sorumlusu olan yetkililer buna çok dikkat ederek tedbir almaları lazım. Çünkü cumhur ulemaya göre bir defada da sütkardeşliği oluyor” dedi.

(Veysi Demir, M.Fatih Akgül – İLKHA)