Bordan Yakıt Hücreleri İçin Hidrojen Salınımı Projesi

Türk bilim adamının projesine Almanya’dan destek”Bordan Yakıt Hücreleri İçin Hidrojen Salınımı Projesi”ne, destek geldi.

Yüzüncü Sene Üniversitesi (YYÜ) Fen Fakültesi Kimya Bölümü Anorganik Kimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Zahmakıran’ın, “Bordan Yakıt Hücreleri İçin Hidrojen Salınımı Projesi”ne, Almanya’nın Berlin Üniversitesi müşterek oldu.

Yüksek lisans döneminde hidrojene dayalı enerji uygulamaları ve bor malzemelerinin bu amaçla kullanımıyla ilgili araştırma projesiyle Rudolf-MAN Diesel Proje Yarışmasını kazanan birincil öğrenci olan Zahmakıran, hazırladığı projeyi iki yıl baştan başa Berlin Üniversitesi ile iki taraflı yürütecek.

Zahmakıran, yaptığı açıklamada, yenilenebilir enerji kaynakları üstüne hazırladığı projenin detaylarını anlattı.

Fosil yakıtların dünya nüfusunun hızlı bir şekilde artması ve teknolojide enerji gereksinimine duyulan ihtiyaçlar sebebiyle tükenmek üzere olduğunu açıklayan Zahmakıran, OECD raporlarına tarafından 2060 yılına değin herhangi yeni bir rezerv bulunmaması durumunda fosil yakıtlarının tümünün tükeneceğini söyledi.

bu nedenle yenilenebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesi ve kullanılmasının büyük tartma taşıdığını kaydeden Zahmakıran, Almanya’daki proje ortağı Prof. Nicola Pinna ile hazırladığı projenin de Türkiye’nin büyük rezerve sahip olduğu “bor” madeninden biri olan “amonyak-boran”, kontrollü ve tersinir hidrojen üretimine dayandığını kaydetti.

Hidrojenin, yakacak hücreleri sisteminde ve elektrik üretiminde kullanılacağını dile getiren Zahmakıran, şöyle devam etti:

“Hidrojen, amonyak borandan 4 farklı tepkime yoluyla elde edilebiliniyor. Lakin bu tepkimelerden ikisi ‘kinetik teftiş’ dediğimiz yakacak hücrelerinde, özellikle taşıtlarda kullanılması aşamasında tartı arz eden, kinetik kontrolünü karşılayan tepkimeler. Bu iki reaksiyon için yerinde, düşük maliyetli metallerin kullanıldığı, etkin, uzun ömürlü ve her yerde kullanılabilir katalizörlerin geliştirilmesi lazım. Çünkü iki tepkimede fakat yerinde katalizör eşliğinde gerçekleşiyor ve hidrojen üretimini sağlıyor. İşte bu da kataliz alanında çığır açacak bir gelişme demek. Projeyle, atomların dizilişinden etkili yüzey atomlarının sayısına kadar kontrolünü sağlayarak, yerinde katalizörler geliştirip, ülke koşullarında sentezi olası olan amonyak-boran gibi kayda değer bir kimyasaldan, tersinir hidrojen üretimini sağlayacağız. Projemiz bunun üzerine.”

“ILK TÜRK OLMANIN VERDİĞİ MUTLULUK FARKLI OLDU”

Projenin özgün değerinin çok yüksek olduğunu bildiren Zahmakıran, projenin ortaya çıkarılması aşamasında büyük coşku duyduğunu ifade etti.

Önceki yıllarda amonyak borandan hidrojen üretimine karşın projeler yapıldığını anımsatan Zahmakıran, şöyle konuştu:

“Bu reaksiyon için gerçekte kullanımına yönelik düşük maliyetli, uzun ömürlü ve bitmiş kullanılabilirlik performansı yüksek katalizörler halen geliştirilmemişti. Projemiz, bu ihtiyacı karşılamaya yönelik, katalizördeki metalin parçacık boyutunu, atom dizilişi ve morfolojisini denetim edilebileceğimiz ilk ve tek egzersiz. Tabii projenin ortaya çıkarılmasında büyük bir heyecan ve sevinç duydum. Projenin böyle kayda değer bir kurumdan kabul görmesi ve iki yıl gibi uzun bir süre yardım alması bizim için fazla önemliydi. Vakıf, ülkemizde bildiğim kadarıyla çok eksik sayıda bilim adamı na burs ve destek sağladı. Fakat fonun George Forster Research Fellowship adı altında başlattığı program, keza sağladığı yüksek somut yardım ayrıca de taşıdığı etki yönünden başta bir Türk akademisyene verildi.”

“YENİLENEBİLİR ENERJİ, HAYATIN BÜTÜN ALANLARINDA KULLANILACAK”

Zahmakıran, projenin başarılı olduğu takdirde uygulanabilir bölge ve endüstriyel ölçekte de oldukça manâlı gelişmeler sağlayacağını ifade etti.

Dünyada yakıt hücrelerindeki kullanımın gün geçtikçe arttığını belirten Zahmakıran, şunları kaydetti:

“Daha önce yakacak hücreleri sınırlı dilekçe alanları buluyordu. Ama günümüzde insansız hava taşıtlarından cep telefonu bataryasına kadar her yerde yakacak hücreleri başvuru alanı buluyor. Bu yakacak hücrelerinin çalışabilmesi için zorunlu olan hidrojen, ülkemizde bol bulunan bor madeninden sağlanabiliyor. Bunun tersinin yani tepkime sonunda hidrojenin yanında olan ürünün baştan başlangıç malzemesi olması oldukça önemlidir. Bu senaryo gerektiren bir enerji sisteminin oluşturulması aramak. Bu projeyle endüstriden sanayiye çoğu alanda hayatımız kolaylaşacak.”

Bu sistemin araçların yakıt ihtiyacı karşılamada tartı taşıdığını ifade eden Zahmakıran, bor rezervine sahip olmayan ülkelerde bile elektrik enerjisi ile çalışan hibrit araçların yoğun olarak üretildiğini, bu açıdan büyük rezerve sahip olan Türkiye’de projeyle alınacak artı sonuçların tartma taşıdığını sözlerine ekledi.